Hout beschermen tegen weersinvloeden
Hout kan écht wel tegen een stootje. Maar je kunt er langer plezier van hebben door het goed te beschermen. Vooral buiten is dit een must. Vocht kan namelijk veel schade aanbrengen bij hout. Wanneer vocht binnendringt in het hout, 'werkt' het telkens wanneer er grote temperatuurschommelingen zijn. Wanneer we spreken over 'werkend hout' bedoelen we de vervorming die optreedt. Normaal gesproken werkt hout alleen bij direct zonlicht of vorst. Gevolg van deze vervorming: het krijgt scheuren. En laat dít er nou juist voor zorgen dat er nóg meer vocht tussen het hout kan zitten.
Impact van externe factoren op hout
Externe factoren zoals warmte en kou versterken de impact van vocht. Daarnaast zijn bepaalde (schadelijke) organismen dol op vochtige plekken. Het dient als ideale voedingsbodem.
Ook uv-straling kan hout aantasten. Bij onbeschermd hout zorgt uv-straling ervoor dat de stof 'lignine' afgebroken wordt. Deze stof dient nou juist als het 'cement' tussen de houtvezels. Het gevolg: uiteenvallen van hout. Het hout kan gaan splijten en regen holt dit alleen maar meer uit. Door beschadiging in de houtcellen wordt het hout grauw en bros.
Beschadigd hout trekt vervolgens weer algen, mossen, blauwschimmels, insecten en andere schadelijke organismen aan. Deze organismen gaan met plezier door met het afbreken van jouw beschadigde hout. Constructieve houtverduurzaming is in dat geval de oplossing.
Hoe kun je zelf hout impregneren?
Om hout te beschermen, zul je het moeten impregneren of gronden. Alleen zo kan je vermijden dat vocht in je hout kan binnendringen. Afhankelijk van het type hout en de gewenste uitstraling kan je een passende bescherming bieden. Je kan hout beschermen met houtolie of houtwas. De voorkeur gaat vaker naar olie omdat dit, in tegenstelling tot was, niet kleeft of onaangename geuren achterlaat. Naast deze twee zijn er nog andere impregneermiddelen te gebruiken. Denk aan beits en lak. Die laatste is dan vooral voor gebruik binnenshuis.
Oke, we geven toe dat het niet makkelijk is welk houtbeschermingsmiddel je moet kiezen. Zeker niet als je ziet welke mogelijkheden er allemaal zijn. Voor de niet-professional is het al helemaal een uitdaging. Daarom leggen we hier uit waarom je voor bepaalde houtbescherming kunt kiezen - én waarom niet.
Eigenschappen van verschillende houtbeschermingsmiddelen
| Kleurloze houtolie | Houtolie in kleur | Was | Beits (transparant) | Beits (dekkend) | Lak | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Geschikt voor hardhout | X | X | X | X | ||
| Geschikt voor zachthout | X | X | X | |||
| Geschikt voor buiten | X | X | X | X | ||
| Uv-bestendig | X | X | X | |||
| Glanzende uitstraling | X | X |
Voorbereiding van de ondergrond
Als je jouw materiaal in huis hebt wil je natuurlijk metéén los gaan met een kwast! Maar let op: een goede voorbereiding is het halve werk. Hout moet voorbereid worden, zodat het impregneermiddel gelijkmatig kan intrekken. Daarna schuur je het hout om een gladde ondergrond te krijgen. Werk daarbij steeds in de richting van de houtvezels.
Na het schuren zul je het hout moeten schoonmaken van al het losgekomen vuil. Veeg alle houtstof weg en wrijf het oppervlak vervolgens schoon met een vochtige doek. Lichte vervuiling en vetvlekken krijg je er met een sopje af. Maar pas op dat je het hout niet te vochtig maakt. Je kunt het vocht het beste droogdeppen met een droge doek en het vervolgens aan de lucht laten drogen.
Alles waar je op moet letten bij het aanbrengen van houtbescherming
Zorg dat er tijdens het impregneren geen direct zonlicht op het hout komt. Hier kun je vlekken van krijgen. Een afdak zoals een carport of overkapping is ideaal voor dit soort klussen. Dit komt omdat in de open lucht het impregneermiddel het beste intrekt. Ook kunnen eventuele verfdampen goed vervliegen. Heb je geen afdakje in de buitenlucht? Dan kun je ook in je garage aan de slag. Let er dan wél op dat je een beschermend masker draagt.
Ook wanneer je buiten werkt, moet je alsnog oppassen voor een kliederboel. Als je iets morst op het gras, dan kan het achteraf gewoon gemaaid worden. Maar bij bestrating kun je natuurlijk niet even het bovenste laagje vanaf slijpen. Hier zul je de grond dus moeten afdekken met bijvoorbeeld afdekfolie.
Grondverf aanbrengen is dubbel profiteren. Zo voorkom je houtrot, schimmels en blauwkleuring.
Hout oliën
Olie als houtbeschermingsmiddel is een van de populairste producten. Het dringt diep in het hout door en verstopt geen poriën. Hierdoor kan het hout goed blijven 'ademen'. Eventueel binnendringend vocht kan er ook weer uit en zo ontstaat er niet zo snel schimmel. Ook worden de nerven door de olie duidelijker zichtbaar en voelt het oppervlak nog steeds natuurlijk aan. Olie kan eigenlijk voor ieder type hout worden gebruikt. Toch heeft het de voorkeur voor harde houtsoorten zoals teak, eiken, beuken of essen. Naast intensieve bescherming, geeft gekleurde houtolie ook een nieuwe look aan het hout. Als je het hout buiten plaatst kun je überhaupt beter gekleurde houtolie gebruiken. Olie zonder kleur biedt te weinig bescherming tegen uv-straling. Houtoliën zijn verkrijgbaar in gemengde kleuren. Zo ook in de kleur van het hout, bijvoorbeeld teak of lariks.
Houtolie aanbrengen
Houtolie breng je het beste aan met een kwast, roller en/of een katoenen doek. Strijk daarbij steeds in de richting van de houtvezels. Voor de beste bescherming en langer kwaliteitsbehoud zul je twee lagen aan moeten brengen. Zo is het hout op de beste manier geïmpregneerd. Oppervlakken die veel gebruikt worden, zoals tafelbladen, behandel je het liefste twee tot drie keer per jaar met olie. Ook hout dat buiten staat moet vaker in de olie gezet worden dan wanneer het binnen blijft.
Als basisregel geldt: wanneer het houtoppervlak ruw aanvoelt, moet er een nieuwe laag olie overheen.
Even pauze?
Sluit het blik met olie altijd af wanneer je het werk even naast je neerlegt. Zo kan er geen vuil in komen. De kwast kun je in vershoudfolie wikkelen zodat deze niet uitdroogt. Zo kan je na je pauze meteen weer doorgaan waar je gebleven was.
Om tegen de weersomstandigheden bestand te zijn, kun je ook terugvallen op de ouderwetse huishoudmiddeltjes zoals bijvoorbeeld lijnolievernis. Voor mensen met bepaalde allergieën is er een natuurlijk alternatief voor houtverduurzaming, namelijk een oplosmiddelvrij product.
Hout in de was zetten
Met houtwas laat je het hout zijdeachtig glanzen. Het houtoppervlak voelt dan iets gladder aan dan bij het oliën. Tóch blijft het hout nog steeds ademen. Vooral kleurloze bijen- of plantaardige was zijn populair. Het is namelijk een natuurproduct. Dit maakt het geschikt voor mensen met een huisstofallergie. Wel kan het alleen worden gebruikt voor hout binnenshuis. Voor hout dat intensief gebruikt wordt, biedt houtwas niet voldoende bescherming. Daarom is het beter om hout buitenshuis te oliën of te beitsen.
Hoe breng ik houtwas aan?
Breng de was met een zachte, pluisvrije doek aan op het hout. Wrijf het uit in cirkelvormige bewegingen zodat het diep in het hout dringt. Wrijf meerdere keren over hetzelfde stuk om een gelijkmatig resultaat te behalen. Verwijder eventuele resten met een grove doek. Herhaal het proces na een paar uur. Uiteindelijk wordt het houtoppervlak gepolijst. Hiervoor gebruik je polijstvlies (ook wel schuurvlies genoemd). Een zachte doek wil ook nog wel helpen! Door het inwrijven ontstaat er warmte, die de waslaag verzegelt.
Hout beitsen
Of het nu gaat om tuinmeubelen, tuinschermen, raamkozijnen of deuren: met beits kun je het hout opfleuren en op lange termijn beschermen. Doordat het kleurpigment de nerven van het hout bedekt kan het hout een totaal andere look krijgen. De meeste beitsen zijn verkrijgbaar in de klassieke houttinten, maar je kunt beits ook in je favoriete kleur laten mengen. Hoe donkerder de tint, hoe beter de uv-bescherming. Wij raden beitsen aan voor zachte houtsoorten zoals douglas, vuren, den, lariks of grenen.
Beits behoort tot de chemische houtbeschermingsmiddelen. Deze bevatten oplosmiddelen, maar daardoor zijn ze ook weerbestendiger dan natuurlijke alternatieven. Draag bij het beitsen daarom altijd beschermingsmiddelen zoals een mondkapje, een veiligheidsbril en handschoenen. Maak je gereedschap schoon met terpetine. Met water werkt dit niet.
Welke kwast voor welke beits?
Kwasten met kunststof haartjes zijn zeer geschikt voor beitsen op waterbasis. Beitsen op basis van oplosmiddelen kunnen beter met kwasten met natuurlijke haartjes worden aangebracht.
Hout verven met beits
Houd je van kleur? Dan kun je het beste voor weerbestendige houtverf kiezen. Dit noemen we ook wel gewoon een dekkende beits. Het spul is sterk gekleurd en dekt hierdoor goed. Een logisch gevolg is wel dat je de natuurlijke houtstructuur niet meer terugziet. Het grote voordeel aan deze dekkende beits is dat het hogere en langdurige uv-bescherming biedt.
Hout lakken
Voor de houtbescherming in je tuin raden we in principe steeds beits en houtverf aan voor zachthout, en oliën voor hardhout. Lak kan zowel binnen als buiten gebruikt worden. Het dringt niet door in het hout maar vormt wel een stabiele waterdichte beschermlaag op het houtoppervlak. Toch blijft lak ook gevoelig. Als er later toch vocht binnendringt via een beschadigde plek, zoals een krasje, dan zet het hout uit en barst de laklaag. Daarom raden wij aan om lak vooral binnenshuis te gebruiken, of op afgedekte plekken. Beits en olie beschermen ook, maar laten het hout wel ademen.
Aangezien lak ook oplosmiddelen bevat, zul je bij het lakken de nodige beschermingsmiddelen moeten gebruiken. Mondbescherming, een veiligheidsbril en handschoenen beschermen goed tegen ontsnappende dampen. Ook hierbij geldt: lak het hout in de open lucht. Zo kunnen eventuele dampen gewoon ontsnappen.
Algen, schimmels en dergelijke voorkomen
- Een goede houtbehandeling met een impregneermiddel verkleint de kans op vorming van schimmels. Vooral bij naaldhout is dit belangrijk. Het hout kan namelijk onder de transparante houtbeits zwart of blauw verkleuren. (ook wel het bekende blauwschimmel). Op zich tast blauwschimmel alleen de kleur aan, maar het werkt ook mee aan de vorming van andere schadelijke schimmels (rotting).
- Een grondverf zorgt voor een goede hechting met de nieuwe laag houtbeits. Hierdoor voorkom je dat het beits in de loop van de jaren gaat afbladderen en dat je de oude verfresten er moeilijk vanaf krijgt met schuren.
Niet de juiste kleur gevonden? Geen probleem. In het verfmengcentrum kan je houtverf en beits in je favoriete kleur laten mengen.
Algemene tips over houtbescherming
Toon de natuurlijke structuur
Als je houten gevel nog niet dekkend geverfd is, kunt je goed met lichte beits werken. Door de zichtbare nerven krijgt het hout een heel natuurlijke uitstraling.
Bescherming in dunne lagen
Hout dat aan de buitenkant van gebouwen wordt gebruikt, is onderhevig aan extreme temperatuurschommelingen. Voor een goede bescherming is het beter om met meerdere dunne lagen te werken.
Voor je een beslissing maakt
Lichte kleuren worden in de zon minder warm dan donkere. Vooral bij tuinmeubelen die altijd buiten staan, moet je rekening mee houden.
Liever kleine stapjes
Om een egaal beeld te krijgen, moet je slechts enkele planken tegelijk, maar wel over de gehele lengte verven.
Hout langer beschermen
Om hout zo goed mogelijk tegen UV-stralen te beschermen, kun je het beste donkere kleuren gebruiken. Hoe meer zonlicht door de verf wordt gereflecteerd, des te beter is het hout beschermd.
Grote vlakken bewerken
Om grote oppervlakken egaal te verven, kun je de beits het beste met een roller aanbrengen. Ga er vervolgens met een kwast overheen met de richting van de nerven mee.
