Filterinstallatie
Een filter zorgt voor mooi helder water in het aquarium. Dat is eigenlijk niet meer dan een welkome bijwerking. De belangrijkste taak van een aquariumfilter bestaat namelijk niet uit het mechanisch filteren. Eigenlijk moet de filter ervoor zorgen dat de onzichtbaar opgeloste (en) schadelijke stoffen in het water met behulp van bacteriën afgebroken en omgezet worden.
Zo werkt 't!
Via de uitwerpselen van vissen, voedselresten en afgestorven delen van planten komen opgeloste afvalstoffen in het water terecht. Daarin rondzwemmen kan voor vissen op den duur schadelijk zijn.
Bepaalde bacteriën zijn gespecialiseerd in het afbreken en omzetten van deze schadelijke stoffen in ongevaarlijke stoffen. Deze 'specialisten' voelen zich helemaal thuis in het filtermateriaal van de aquariumfilter. Ze nestelen zich daar graag, omdat de leefomstandigheden helemaal voldoen aan hun eisen.
Aquariumfilters zijn verkrijgbaar als binnen- of buitenfilters.
Binnenfilters bevinden zich in het aquarium. Het voordeel daarvan is dat buiten het aquarium geen watervoerende slangen nodig zijn, die kunnen gaan lekken. De binnenfilter moet wel van tijd tot tijd worden gereinigd en dat is altijd een 'ingreep' in het leven in het aquarium.
Een buitenfilter kun je eenvoudig onder of achter het aquarium aanbrengen en in het aquarium ligt alleen de toe- en afvoerslang, wat verder niet storend is. Vergeleken met binnenfilters is bij buitenfilters sprake van een groter volume voor de filtermassa.
Welke filter de juiste is, hangt af van de grootte en de capaciteit van het aquarium. Voor kleine aquariums is een binnenfilter voldoende, voor grote aquariums wordt een buitenfilter aangeraden.
| Aquariums tot | 55 liter | 45–110 liter | 90–150 liter | 130–240 liter |
|---|---|---|---|---|
| Pompvermogen | 250 l/uur | 400 l/uur | 600 l/uur | 1.000 l/uur |
Je kunt op verschillende manieren het water filteren. Daarnaast komt ook de filterreiniging kijken. Lees hieronder het verschil en waar je op moet letten.
Biologisch filteren
Een aquariumfilter is de leefruimte van nitrificerende, nuttige bacteriën. Deze bacteriekoloniën vestigen zich voornamelijk op schuimstof en keramisch materiaal. Ze zijn nodig om twee van de giftigste verbindingen die in een aquarium kunnen ontstaan (ammoniak en nitriet) in ongevaarlijk nitraat om te zetten.
Chemisch filteren
Bij een chemisch filterproces, bijvoorbeeld met behulp van actieve koolstof, worden bepaalde filtermaterialen toegepast om het aquariumwater nauwkeurig af te stemmen. Daarbij worden bepaalde substanties verwijderd, de pH-waarde en de waterhardheid geoptimaliseerd en resten van medicijnen, voor de behandeling van ziekten in het aquarium, verwijderd. In combinatie met een watertest vormt een chemisch filter een prima middel om de waterkwaliteit te controleren.
Filterreiniging
Op een gegeven moment moet de filtermassa toch echt gereinigd worden. Wanneer dat nodig is kun je het best bepalen aan de hand van de waterstroom bij de filteruitloop, die dan zwakker wordt. Als dat het geval is, verwijder je de filtermassa uit de filter - op de in de betreffende gebruiksaanwijzing beschreven wijze. Vervolgens spoel je de filtermassa onder lauwwarm water (ca. 25 °C) uit.
Gebruik in geen geval heet water, of was- of reinigingsmiddelen voor het schoonmaken van de filter! Maak de massa niet al te grondig schoon, om de bacteriën te sparen.
Tip!
Filters met een ingebouwd afsluitkraantje of een als accessoire verkrijgbare snelkoppeling, maken het schoonmaakwerk een stuk gemakkelijker.
Aquarium verwarmen
Vissen zijn koudbloedig, dat wil zeggen dat hun lichaamstemperatuur gelijk is aan die van de omgeving. Koudwatervissen hebben geen extra verwarming in het aquarium nodig.
De meest onderhoudsarme - en om die reden populaire - tropische vissoorten houden echter van lekker warm. Voor deze soorten moet een dompelverwarmingselement in het aquarium geïnstalleerd worden, dat voor een constante temperatuur zorgt. Een thermometer helpt bij het controleren van de temperatuur. Afhankelijk van de soort voelen je aquariumbewoners zich bij een temperatuur tussen 23 en 26 °C helemaal top.
Tip: als vuistregel voor het juiste verwarmingsvermogen kun je in een normaal verwarmde ruimte 0,5 watt per liter water aanhouden.
Staafverwarming vs. vloerverwarming
Veel aquariumhouders gebruiken een staafverwarming met een thermostaat. Een vloerverwarming waarbij je een verwarmingsmat op het vloerglas legt of een verwarmingskabel in het bodemmateriaal plaatst, is niet nodig als het aquarium in een verwarmde ruimte staat.
- Voordeel van vloerverwarming: het water circuleert door het bodumsubstraat.
- Nadeel van vloerverwarming: naast de hogere prijs, kun je niet gemakkelijk vervangen als het kapot gaat.
Andere voor- en nadelen van verwarmingstechnieken
Enkele buitenfilters beschikken over een ingebouwde verwarming, zodat verwarmd water in het aquarium stroomt; een nauwkeurigere watertemperatuur tot in alle hoeken van het aquarium is het gevolg. Bij een dergelijk combinatieapparaat moet echter het complete apparaat vervangen worden als de verwarming of de filter kapot is. Als de filter met geïntegreerde verwarming uitvalt, zullen de vissen normaal gesproken enkele dagen overleven, ook al wordt de waterkwaliteit gaandeweg slechter. Een plotseling dalende temperatuur zal veel meer kwaad aanrichten.
Voor het houden van dieren uit koele wateren zijn speciale, compacte koelapparaten verkrijgbaar, die in de kringloop van de buitenfilter worden geïntegreerd of zelf met een pomp zijn uitgerust.
Aquariumverlichting
Aquariumverlichting is geen overbodige luxe voor een aquarium. Geen licht, geen leven. Vooral bij zoetwateraquariums is licht heel belangrijk voor de waterplanten. Die zien er op hun beurt in een aquarium niet alleen prachtig uit, maar leveren ook een belangrijke bijdrage aan het welzijn van alle bewoners. Het licht zorgt ervoor dat de planten via een fotosynthetisch proces uit kooldioxide en water koolhydraten en suiker vormen; de hoofdbestanddelen van de plant. Het afvalproduct dat daarbij ontstaat, is zuurstof die weer van levensbelang is voor vissen en dierlijke organismen.
Kies lampen of combineer verschillende lichtbronnen, zodat afhankelijk van de vissen en planten in jouw aquarium een geschikt en spectaculair kleurenspectrum ontstaat.
Algen
Algen en planten beconcurreren elkaar constant als het gaat om voedsel. Een afgesteld aquarium met lage nitraat- en fosfaatwaarden, voldoende planten, juiste bemesting en verlichting, houdt de plantengroei de uitbreiding van algen binnen de perken. Als de lichtomstandigheden veranderen, kunnen de algen de bovenhand krijgen.
Algen kunnen zich beter aanpassen aan de veranderde lichtomstandigheden. Ook bij een gelijk aanbod van voedingsstoffen. Dit verschijnsel kan onder andere optreden als een lamp te oud is en geleidelijk aan minder licht geeft.
Let op: planten hebben doorgaans 10 tot 12 uur per dag licht nodig. Met een tijdschakelklok kun je deze tijd gemakkelijk vastleggen. Voor vissen is een afwisseling tussen dag en nacht voldoende.
Bespaartip!
Bespaar tot wel 50% energie door ledlampen te gebruiken voor het verlichten van aquariums.
Verschillende soorten verlichting
Voor de verlichting worden vaak fluorescentielampen gebruikt. De toepassing van kwikdamplampen, die ook wel HQL-lampen worden genoemd, neemt af, aangezien halogeenmetaaldamplampen, ook HQI-branders genoemd, bij hetzelfde vermogen een hogere lichtopbrengst hebben.
HQI-branders zijn geschikt voor aquariums die hoger zijn dan 50 cm, omdat de lichtsterkte met toenemende diepte snel afneemt. Met fluorescentielampen die speciaal voor aquariums zijn ontwikkeld kunnen verschillende lichtverhoudingen gesimuleerd worden, bijvoorbeeld:
- Natuurlijk daglicht.
- Tropische zon.
- Licht met een hoger blauwgehalte, om de diepte van het zeewater te simuleren.
Met behulp van elektronisch geregelde verlichting kun je verschillende lichtverhoudingen vooraf instellen. Zo kan bijvoorbeeld de zonsopgang en -ondergang nagebootst worden.
De verlichting wordt vaak in de afdekking van het aquarium geïntegreerd. De gebruikte lampen moeten geschikt zijn voor een vochtige omgeving en het gevaar van een elektrische schok bij werkzaamheden aan het aquarium uitsluiten. Om onnodige en aanzienlijk energieverspilling door verdamping te voorkomen, wordt het gebruik van een aquariumafdekking dringend geadviseerd.
