Schimmel op de muur: oorzaken en gevolgen
Hoe ontstaat schimmel op de muur eigenlijk? In principe beïnvloeden drie factoren de groei van schimmel in huis:
- Luchtvochtigheid (75 tot 90%)
- Temperatuur
- Voedingsaanbod
Schimmel op de muur ontstaat alleen als er een minimale vochtigheid aanwezig is. Het cruciale punt is dat de muur zelf niet zichtbaar vochtig hoeft te zijn; een relatieve luchtvochtigheid van ongeveer 80% op het oppervlak van het materiaal is voldoende. Schimmel groeit vooral goed op of in materialen waar condensatie optreedt.
Een mogelijke oorzaak van schimmelvorming op de muur kan vocht zijn dat door het metselwerk, scheuren, defecte daken of dakgoten binnendringt. Maar ook onvoldoende drogen na bouwwerkzaamheden kan de vorming van schimmel bevorderen.
Lekkages en overstromingen kunnen ook leiden tot de vorming van schimmels. Maar ook een permanent verhoogde luchtvochtigheid door onjuiste verwarming en ventilatie, met name in luchtdichte gebouwen, en de condensatie van luchtvochtigheid op koude muren kunnen schimmelvorming veroorzaken.
Onjuist ventileren in combinatie met activiteiten waarbij veel vocht ontstaat, verhoogt de luchtvochtigheid aanzienlijk. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens koken, douchen of het drogen van was. Dit kan een probleem worden in gebouwen die om energiebesparende redenen zorgvuldig zijn afgedicht.
Regelmatig ventileren verlaagt de luchtvochtigheid en voorkomt schimmelvorming in huis.
Welke materialen bevorderen schimmelgroei?
Ideale voedingsbodems voor schimmel zijn verschillende houtsoorten, papier, karton, behang, behanglijm, kunststoffen, siliconen, tapijten, verf, lak, leer, evenals cement en beton.
Schimmel kan echter ook groeien op andere materialen die op zichzelf geen voedingsstoffen leveren, als er organische deeltjes en stof uit de lucht op neerslaan, bijvoorbeeld op glas.
Gevolgen van schimmel
Studies tonen een verband aan tussen blootstelling aan schimmel en luchtwegklachten. Zowel schimmelsporen als de stofwisselingsproducten van schimmels kunnen allergische of irriterende reacties veroorzaken. Daarom is het belangrijk om schimmel zo snel mogelijk te verwijderen!
Bij het eerste contact hoeven nog geen allergische reacties op te treden, omdat het lichaam zich eerst voorbereidt op de strijd tegen de schadelijke stof. Pas bij herhaald contact kunnen allergische reacties optreden, zoals:
- Verkoudheid.
- Rode ogen.
- Huiduitslag.
- Jeuk.
- Geïrriteerde keel.
- Hoesten.
- Hoofdpijn.
- Gevoeligheidsstoornissen.
- Misselijkheid.
- Vermoeidheid en nog veel meer.
Bij mensen met een sterk verzwakt immuunsysteem kunnen ook infecties worden veroorzaakt. Deze kunnen alleen ontstaan door levende schimmels, terwijl allergische en irriterende reacties worden veroorzaakt door zowel levende als dode schimmels.
De aanwezigheid van schimmel in een huurwoning wordt beschouwd als een gebrek aan huur.
Laat je als huurder of verhuurder juridisch adviseren bij geschillen. Schimmel kan ook schade aan de bouwstructuur veroorzaken, wat extra snel handelen bij schimmelgroei op de muren noodzakelijk maakt.
Schimmelgroei en gezondheid
Als je huis schimmel heeft, betekent dat niet per se dat er automatisch een gezondheidsrisico voor jou is. Er zijn te veel verschillende factoren die een rol spelen. Het is eerder een kwestie van voorzorg om de schimmel te verwijderen voordat er mogelijk ziekten kunnen optreden.
Als je vermoedt dat je gezondheid wordt beïnvloed door schimmel in huis, is het raadzaam om naar de huisarts te gaan.
Hoe herken ik schimmel?
Als je het vermoeden hebt dat er schimmel in je huis is, moet je onmiddellijk actie ondernemen. Als je niet zeker bent, kun je een expert raadplegen. Hij kan je huis of appartement grondig onderzoeken om de schimmelgroei te bevestigen of bij voorkeur uit te sluiten.
Je kunt echter ook zelf op onderzoek uitgaan als eerste stap. Er zijn namelijk een paar aanwijzingen die kunnen duiden op schimmel in huis. Als je een of meer vragen met "Ja" kunt beantwoorden, is het raadzaam om de zaak verder te onderzoeken.
- Ruik je een muffe geur in je huis of in de kamer die niet verdwijnt, zelfs niet na goed ventileren? (Verdenking van verborgen schimmel, mogelijk in de muur of achter kasten)
- Heb je voortdurend een hoge luchtvochtigheid in huis of in de kamer die je niet onder controle krijgt door regelmatig te ventileren? (kan worden gemeten met een hygrometer)
- Heb je zilvervisjes ontdekt als stiekeme onderhuurders?
- Zie je water- of schimmelvlekken op de muur?
- Heb je bruine of zwarte vlekken op muren, plafonds of meubels? (Verdenking van schimmels)
- Zie je lelijke verkleuringen op het behang of laat het op sommige plaatsen zelfs los van de muur?
Schimmelsoorten
Als je eenmaal hebt vastgesteld dat er schimmel in je huis is, moet je er zo snel mogelijk vanaf zien te komen. Schimmel komt het meest voor in vochtige ruimtes zoals badkamers, wasruimtes en kelders. Maar natuurlijk ook in ruimtes met te hoge luchtvochtigheid, veroorzaakt door verkeerd ventileren of overmatig geïsoleerde kamers.
Schimmelsoorten zoals Alternaria, Penicillium, Acremonium chrysogenum, Aspergillus fumigatus en Chaetomium kunnen allergische reacties veroorzaken. Vooral kinderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem lopen extra risico! Maar hoe herken je deze schimmelsoorten? Het eenvoudigst is om naar de kleur van de schimmel te kijken, omdat we onderscheid maken tussen zwarte, witte, groene, gele en rode schimmel. Maar ongeacht de kleur van de schimmel, kunnen we met het blote oog niet precies zien om welke schimmel het gaat. Het komt zelfs vaak voor dat verschillende schimmelsoorten zich vermengen.
Als je de schimmel zelf verwijdert, denk dan absoluut aan geschikte beschermende kleding.
| Soort schimmel | Voorkomen | Tekenen | Gevolgen |
|---|---|---|---|
| Zwarte schimmel | Het komt meestal voor waar er een vochtprobleem is. Zwarte schimmel kan dus in woonruimtes voorkomen. |
|
|
| Witte schimmel | Het komt meestal voor in onverwarmde, koele en vochtige ruimtes. Witte schimmel is vaak moeilijk te herkennen, vooral op witte oppervlakken. |
|
|
| Groene schimmel | Men kent hem vooral van bedorven voedsel. In huis komt groene schimmel eigenlijk alleen voor in de aarde van bloempotten en in vochtige ruimtes en voegen. |
|
|
| Gele schimmel | In onze omgeving kom je het niet vaak tegen. Gele schimmel ontstaat vooral bij gebrek aan hygiëne. Hij gedijt goed in vochtige hoeken, kussens of katoenen stoffen. |
|
|
| Rode schimmel | Hij gedijt goed op ondergronden met cellulose, daarom kom je rode schimmel vooral op behang tegen. Ook hij geeft de voorkeur aan een vochtige omgeving. |
|
|
Verwijder schimmel van de muur
Als je schimmel van de muur wilt verwijderen, moet je eerst de oorzaken van de schimmel achterhalen voordat je met herstelmaatregelen begint. Dit geldt ook voor oppervlakkige bestrijding van schimmel, bijvoorbeeld met schimmelverwijderaars! Schimmel kan namelijk verschillende oorzaken hebben. Als je alleen maar de oppervlakkige sporen verwijdert, geeft dat slechts kortstondige verlichting. Je moet het probleem bij de wortel aanpakken, anders komt de schimmel sneller terug dan verwacht.
Hoe uitgebreid de inspanningen voor herstel zijn, hangt af van verschillende factoren:
- Grootte van het aangetaste oppervlak
- Intensiteit
- Diepte
- Soorten schimmels
- Aangetaste materialen
- Type ruimtegebruik
Kleinere oppervlakken van maximaal een halve vierkante meter kunnen over het algemeen zonder professionele hulp worden verwijderd, tenzij bouwgebreken verantwoordelijk zijn voor de schimmel. Laat je echter vooraf adviseren door een professional.
Als de schimmel zich heeft verspreid, zijn grotere herstelmaatregelen nodig. Het verwijderen van schimmel op middelgrote tot grote oppervlakken moet worden uitgevoerd door bedrijven die verstand hebben van deze problematiek!
Gebruik beschermende kleding!
Voordat je begint, moet je je uitrusten met een mondkapje, veiligheidsbril en beschermende handschoenen. Beschermende kleding is essentieel bij het verwijderen van schimmel, omdat er grote hoeveelheden schimmelsporen vrij kunnen komen. Daarna moet de omgeving grondig worden gereinigd en jezelf moet je zeker douchen en je kleding wassen!
Let op: Allergielijders zouden schimmel idealiter niet zelf moeten verwijderen!
Schimmel op de muur verwijderen
Wil je twee vliegen in één klap slaan en de schimmel verwijderen combineren met het opknappen van de binnenmuren en isolatie? Dat kan!
Laat schimmel geen kans krijgen!
Met zogenaamde capillaire systemen kan vocht in de muur worden opgenomen, getransporteerd en weer afgegeven. Zo blijft vocht permanent op een acceptabel niveau. Ook pieken in de luchtvochtigheid worden verminderd door open systemen, waardoor de kans op schimmel op muren tot een minimum wordt beperkt.
Schimmel verwijderen in 6 stappen
Schimmel verwijderen: voorbereiding van de ondergrond
Verwijder het behang, het oude pleisterwerk en alle losse delen van de muren. Dit is nodig zodat het anti-schimmelvloeistof alle door schimmel aangetaste plekken op de muur kan bereiken. Alleen zo kun je de schimmel effectief verwijderen. Tip: Maak het jezelf gemakkelijker met een stoombehangafstomer.
Veiligheidswaarschuwing: Draag geschikte beschermende uitrusting om jezelf te beschermen tegen schimmelsporen!
Schimmel behandelen met schimmelverwijderaar
Verwijder schimmel met een antischimmelmiddel. Stel de sproeikop eenvoudig in en spuit het middel rechtstreeks op de schimmel. Zorg tijdens het drogen voor voldoende ventilatie.
Let ook op de specifieke labels en productinformatie van je antischimmelmiddel.
Calciumsilicaatplaten voorbereiden
Snijd de calciumsilicaatplaten op maat en houd rekening met eventuele uitsparingen voor stopcontacten of lichtschakelaars. De platen kunnen eenvoudig worden bijgesneden met een handzaag.
Primeer de platen vervolgens met een schimmelwerende primer.
Anti-schimmel lijm- en pleistermortel aanbrengen
Breng Anti-schimmel 2 in 1 aan op de muur. Let op om oneffenheden te egaliseren. Deze lijm- en pleistermortel wordt gemengd met water en kan zowel worden gebruikt voor het lijmen als voor het dunpleisteren van de calciumsilicaatplaat.
Calciumsilicaatplaten leggen
Leg de calciumsilicaatplaat volledig en vermijd daarbij holtes tussen de muur en de plaat. Lijm de plaatnaden met de Anti-schimmel 2 in 1 lijm- en pleistermortel. Als er toch nog iets uitsteekt, kun je dit eenvoudig verwijderen met een handzaag.
Voor ramen of deuren zijn er speciale calciumsilicaat vensterbankplaten en voor het plafond gebruik je het beste een calciumsilicaat aansluitwig.
Schimmel verwijderen: afwerkingswerkzaamheden
Maak alle platen vrij van stof en vuil. Vervolgens ga je aan de slag met de primer: breng schimmelwerende primer aan over het gehele oppervlak. Breng Anti-schimmel aan op de muur en structureer het naar wens of gebruik daarna kalkpleister (verhoogde sterkte, voor meer belaste gebieden in het hele binnen- en vochtige gebied). Daarna kun je de muur schilderen met silicaatverf.
Schimmel in de badkamer verwijderen
Door te douchen en in bad te gaan, is de luchtvochtigheid in de badkamer meestal hoger dan in de rest van het huis. Schimmel kan hier nog gemakkelijker ontstaan. De voegen tussen de tegels in de douche kunnen zwarte vlekken krijgen of de siliconenafdichting achter het bad wordt lelijk. Ook voor het douchegordijn, op de muur en het plafond houdt de schimmel niet op.
Voordat je de schimmel kunt verwijderen, moet je bouwkundige gebreken en gebrekkige afdichtingen uitsluiten.
| Tegelvoegen vrijmaken van schimmel | Met schimmelverwijderaars die chloor bevatten, heeft schimmel op tegelvoegen weinig kans. Zorg ervoor dat je voldoende ventileert, draag handschoenen, oog- en adembescherming en volg de aanwijzingen van de fabrikant op. Gebruik niet meerdere producten tegelijk, omdat ze op elkaar kunnen reageren. Vaak kun je met schimmelverwijderaar de voegen weer vrij van schimmel krijgen. Als dat niet helpt, moet je de voegen vernieuwen. |
|---|---|
| Siliconenvoegen rond het bad of de douche reinigen | Ook hier helpt schimmelverwijderaar met chloor. Als dat niet het geval is, moet je de siliconenvoegen vernieuwen en sanitairkit gebruiken die anti-schimmeladditieven bevat. Dan maakt schimmel daar in de toekomst geen kans meer. |
| Beschimmelde douchegordijn | Je kunt dat het beste weggooien en een nieuwe halen. In douchecabines komt schimmel veel minder vaak voor. |
| Schimmel op de muur en het plafond verwijderen | Hier volg je de stappen zoals hierboven beschreven om schimmel te bestrijden. Haal hulp van een professional als grote oppervlakken zijn aangetast door schimmel of als er zich zeer snel na het verwijderen weer schimmelige plekken vormen. |
Door regelmatig te ventileren en adequaat te verwarmen, kun je schimmel meestal vermijden, ook in de badkamer. Droog er bovendien geen was en maak alles na het douchen schoon en droog.
Schimmel voorkomen
Goed ventileren en verwarmen zijn belangrijk als je geen schimmel wilt krijgen. Meerdere keren per dag kort luchten (5 tot 10 minuten met het raam wijd open) en voldoende verwarmen verminderen de vorming van schimmel aanzienlijk, als bouwkundige en bouwfysische schade kan worden uitgesloten.
Houd de luchtvochtigheid laag en de temperatuur hoog.
Als vuistregel geldt: niet meer dan 60% luchtvochtigheid en ongeveer 19°C tot 21°C kamertemperatuur. Houd de luchtvochtigheid in de gaten. De luchtvochtigheid kan worden gecontroleerd met een zogenaamde hygrometer. Deze meetinstrumenten zijn ook verkrijgbaar in combinatie met thermometers of weerstations.
Als je vanwege langdurige afwezigheid niet kunt ventileren, zou je alle deuren open moeten houden zodat de eventuele luchtvochtigheid uit de badkamer of keuken gelijkmatig overal kan worden verdeeld.
Nieuwbouwwoningen en gerenoveerde ruimtes moeten in het begin meer worden geventileerd, omdat de verhoogde luchtvochtigheid niet door de dichte gebouwschil of ramen wordt afgevoerd.
Bescherm jezelf en je huis. Hier zijn nog een paar tips om schimmel te voorkomen:
- Toevoeging voor op water gebaseerde bouwmaterialen
Een speciaal anti-schimmelproduct is geschikt als toevoeging voor dispersieverven, vul- en voegmiddelen, en kan ook worden gebruikt voor ondergrondsanering vóór behang- en schilderwerk op alle absorberende ondergronden. Het voorkomt de vorming van schimmel, mos, paddenstoelen en algen. - Gecontroleerde ventilatiesystemen
Ook mechanische luchttoevoer- en afvoersystemen komen in aanmerking ter voorkoming van schimmelvorming. Afzuigventilatoren die worden geregeld door vochtigheidssensoren voeren vochtige lucht naar buiten af. Een moderne variant zijn toe- en afvoersystemen met warmteterugwinning, zodat waardevolle verwarmingsenergie behouden blijft ondanks luchtuitwisseling. - Voldoende afstand tot buitenmuren
Op buitenmuren moeten geen kasten met minder dan 10 cm afstand van de muur worden geplaatst, zodat de lucht kan circuleren en dauwpuntoverschrijdingen worden vermeden. Ook moeten op deze muren geen schilderijen of zware gordijnen worden geplaatst. - Bouwkundige voorwaarden
Minimale thermische isolatie volgens DIN 4108-2:2001-03, bescherming tegen slagregen volgens DIN 4108-3, afdichting tegen opstijgend grondvocht volgens DIN 18195, evenals een regelmatige dakconstructie en correcte waterinstallaties zijn de bouwkundige voorwaarden die schimmelvorming tegengaan.
