Ben je dol op fruit en wil je je eigen fruitboom in de tuin hebben? Lees hier alles over de verschillende soorten fruitbomen, hoe je deze kunt planten en waar je op moet letten tijdens het oogsten. Heb je geen tuin maar wil je wel een je eigen fruit kweken? Ook voor op het balkon of op terras weten wij raad! Ontdek welke boomsoorten hiervoor geschikt zijn en op welke manier je ze het beste kunt verzorgen. Fruit uit eigen tuin is niet alleen vers, je weet ook precies hoe het behandeld is. En dat is wel zo lekker!

Lekker! Vers zoet fruit uit eigen tuin! Dan wordt iedereen een smulpaap. Maar wat heb je nodig? Alleen al het grote aantal inheemse fruitplanten is enorm en daar komt dan nog exotisch fruit bij dat het voor een deel ook bij ons goed doet. Wat kun je planten en welk fruit is eigenlijk geschikt? Onze fruitadviseur vertelt alles wat je weten moet. Om te beginnen is fruit niet zomaar fruit, er zijn wat verschillen.

Hoe groeit wat en vooral wat past in mijn tuin? Verschillend fruit groeit verschillend en ook binnen dezelfde soorten zijn varianten wat betreft de stamsoort. Zo zijn er kleine en grote appelbomen. Voordat je dus een beslissing neemt, moet je bepalen welke boom in je tuin past.

Let the sun shine! Het belangrijkste voor fruitbomen is een zonnige locatie. Want alleen met voldoende zon rijpt het fruit en wordt het lekker zoet. Wie een heel schaduwrijke tuin heeft, moet op hoogstammen teruggrijpen, omdat deze door de hoge groei nog het meeste licht krijgen. Maar het moet wel beschermd zijn. Krachtige weersinvloeden zoals regen of zelfs hagel kunnen het rijpende fruit beschadigen en de oogst verminderen. Daarom is een zonnige beschutte plek in de tuin optimaal. Overigens zijn vooral inheemse appel- en peersoorten ook heel robuust en kunnen ze de gebruikelijke weerscapriolen doorstaan.

Verschillend fruit, verschillende eisen. Algemeen geldt echter dat fruitgewassen de voorkeur geven aan een bodem die rijk is aan voedingsstoffen en humus. Als de grond heel stenig en stevig is, moet je in het plantgat nog een waterdoorlatend en voedingsrijk aardmengsel toevoegen. Dat maakt de groei gemakkelijker. Je kunt de toevoer van voedingsstoffen ondersteunen door tweemaal per jaar stalmest of compostaarde toe te voegen.

Het ideale tijdstip om nieuwe fruitbomen te planten, is de herfst vóór de eerste vorst. Dat heeft als voordeel dat zich in de loop van de winter nieuwe wortels kunnen vormen en dat de boom in het voorjaar vroeger gaat groeien. In de zomer zou hij te veel kracht gebruiken voor het verzorgen van de bladeren. Dat geldt natuurlijk alleen voor de winterharde fruitsoorten.

Geen tuin? Geen probleem! Ook een balkon kan een kleine fruitplantage worden. Er bestaan intussen van veel fruitsoorten rassen die niet zo groot worden en die zich uitstekend thuisvoelen in een pot. Juist bessenstruiken zijn hier heel geschikt voor. Maar ook dwergperziken, nectarines en kleine appels kun je op je balkontuin oogsten.

Ook hier zijn de voorwaarden belangrijk: als het balkon bijna geen zonlicht krijgt, zal de oogst niet erg groot uitvallen. En in de pot moet je vooral letten op rijke aarde en op de toevoer van voedingsstoffen door de juiste mest.

Beslissend voor het resultaat van je fruitproject is ook de grootte van de pot. Deze moet minimaal een diameter van 20 cm en een inhoud van 50 liter hebben. Niet elke pot is geschikt. Ongeglazuurde aardewerk potten laten veel vocht ongebruikt verdampen, terwijl bijzonder donkere potten heel heet kunnen worden en de wortels kunnen beschadigen. En altijd veel water geven! Juist als de planten vrucht dragen, is veel water nodig. Je kunt het beste 's ochtends water geven, dan kan de vloeistof meteen worden verbruikt. Als je daarentegen 's avonds water geeft, dan blijven de planten lang vochtig en kunnen schimmelziekten optreden.

Omdat je op het balkon waarschijnlijk niet voldoende plaats hebt om meerdere planten van één soort neer te zetten, is het aan te raden om zelfbevruchtende rassen te kiezen, zodat je er ook zeker van bent dat er wat te oogsten valt.

Om ook wat van de fruitbomen te kunnen oogsten, is het belangrijk dat de fruitbloemen bevrucht worden. Zonder bevruchting geen fruit. Veel planten zijn zelfbevruchtend, dus die hebben geen andere planten nodig. De meeste fruitsoorten zijn echter kruisbevruchters. Ze zijn aangewezen op de pollen van een bevruchtende soort zodat fruit kan ontstaan.

Bloemen op dezelfde boom bevruchten elkaar. Je hebt dus niet beslist een tweede boom in de tuin nodig. Maar ze zijn wel gevoelig voor pollen van andere bomen en de oogst wordt beter als je twee exemplaren van dezelfde soort plant. Typische zelfbestuivers zijn: gele pruim, perzik, abrikoos, zure kers, kweepeer.

Juist peren en appels zijn typische kruisbestuiving. Ze zijn aangewezen op het stuifmeel van andere exemplaren. Voor hun bevruchting zijn vooral hommels en bijen bijzonder belangrijk. Ze brengen de pollen van de ene naar de andere bloem. Typische kruisbevruchters zijn appel, peer, zoete kers. Veel fruitsoorten komen zowel voor als zelfbevruchtend en als kruisbevruchtend. Dat zijn bijvoorbeeld de pruim, zure kers, gele pruim en reine-claude.

Heb je een fruitsoort gevonden die heel lekker is, dan kun je deze boom vermeerderen. De eenvoudigste manier is wel enten. Dit vindt plaats in de winter en in het begin van het voorjaar. Maar wees voorzichtig! Voor het veredelen van bomen is enig instinct en tuinbouwkundige ervaring nodig. Pure beginners kunnen zich beter niet wagen aan dit project. Wil je toch de uitdaging aan gaan? Lees hieronder onze tips.

• 1. Voor een geslaagde veredeling heb je eerst een onderstam nodig. Dat is een zaailing, bijvoorbeeld van een appelboom.
• 2. De zaailing wordt de wortel van de latere fruitboom.
• 3. Voor het enten snijd je van de appelboom die je wilt vermeerderen, een gezonde eenjarige scheut af.
• 4. Daar snij je een stuk uit het midden dat de lengte van een vinger en de dikte van een potlood heeft. Het moet minstens vier knoppen bevatten. Dat is de entrijs waaruit later stam en kroon ontstaan.
• 5. De onderstam, dus de zaailing, kort je vervolgens tot de gewenste lengte af. Als je een hoogstam wilt hebben, is dat onder de kroon.
• 6. Nu volgt de entstap: breng in zowel de onderstam als in de entrijs een drie tot zes centimeter lange schuine gelijkmatige snede aan die zich tegenover een oog moet bevinden.
• 7. De beide snijvlakken moeten zo nauwkeurig mogelijk op elkaar passen.
• 8. Nu worden entrijs en onderstam samengevoegd. Let op! Je mag de snijvlakken niet met je vingers aanraken.
• 9. Zet de veredelingsplek met bast vast en smeer daar vervolgens entwas overheen. Ook de punt van de entrijs wordt met entwas bestreken.
• 10. Nu kun je het nieuwe boompje planten. Het liefst op een beschutte plek. Als hij in het volgende voorjaar groeit, is de veredeling geslaagd.