Vijvertechniek
De inrichting van je vijver is een project op zichzelf! Het begint allemaal met het kiezen van de juiste techniek. Het mooie aan een vijver is dat vijvers zichzelf ook goed kunnen onderhouden. Hoe groter de vijver, hoe gemakkelijker er een biologisch evenwicht kan ontstaan. Hierdoor reinigt de vijver zichzelf, en zijn pompen, filters en biochemische middelen helemaal niet meer nodig. Uiteraard geldt dat niet voor écht grote vijvers en voor vijvers met veel vissen.
Soorten vijverpompen
Een vijverpomp dient op de eerste plaats voor de circulatie van vijverwater of om water naar een bepaalde plek te brengen. Hij beschikt niet automatisch over een schoonmaakfunctie. Maar er bestaan combinaties van pompen en filters.
Er zijn verschillende vijverpompen voor verschillende doeleinden:
- Fonteinpompen
- Beeklooppompen (of watervalpompen)
- Circulatiepompen
- Filterpompen
- Beluchtingspompen
- Pompen met een combinatie aan functies
Fonteinpompen
Meestal sturen deze pompen niet alleen een waterwerk aan, maar ze zijn vaak gecombineerd met een filter. De pompcapaciteit hangt af van de sproeihoogte- en breedte. Hoe hoger en breder de pomp sproeit, hoe meer water deze per uur moet 'vervoeren'.
Voorbeeld: een sproeihoogte van 0,5 meter vereist een pompcapaciteit van 4000 l/h.
Beeklooppompen
Met deze pomp zorg je ervoor dat het water uit de vijver omhoog gepompt wordt naar de 'bron' van de beek. Een filter- of circulatiepomp is niet langer nodig, omdat hier vaak een filteringssysteem is geïntegreerd. De pompcapaciteit hangt af van hoogte en breedte van de beekloop of waterval. Hoe hoger of breder de beekloop/waterval, hoe meer water de pomp in een uur moet 'vervoeren'.
Voorbeeld: een beek met 1,50 meter hoogte en 40 centimeter breedte, vereist een pompcapaciteit van 6600 l/h.
Filter-/circulatiepompen
Door de circulatie van het water (wat in de natuur door de wind gebeurd) wordt het water voorzien van zuurstof. Tegelijkertijd hebben deze pompen meestal een filter die vuil en andere deeltjes in het water verwijdert.
Beluchtingspompen
Deze worden droog en boven de waterspiegel geplaatst, zodat door de slang geen water in het apparaat kan terechtkomen. Hij zuigt lucht aan en verdeelt de zuurstof door uitstroomopeningen in het water.
De vijverpompen kunnen worden ontworpen voor gebruik in en uit het water. We raden het gebruik aan van zogenaamde continupompen, want deze laten veel water circuleren zonder veel energie te verbruiken. Daarnaast zijn ze geluids- en trillingsarm en bijna onderhoudsvrij.
Waar moet ik op letten bij een vijverpomp?
- De in- en uitgang van de pomp moeten zo ver mogelijk bij elkaar vandaan liggen.
- Je kunt de capaciteit van de pomp berekenen aan de hand van het oppervlak, de diepte en de inhoud van de vijver. Naarmate er meer vissen zijn, vermindert de capaciteit van een pomp. Voorbeeld: een visvijver met een oppervlakte van 20 m² en een diepte van 1 meter vereist een pompcapaciteit van 5000 l/h, voor een even grote vijver zonder vissen moet de pompcapaciteit 10.000 l/h zijn.
Waar moet je een vijverpomp plaatsen?
In de vijver
Het plaatsen van de vijverpomp in het water is de meest voorkomende methode van installeren. Plaats de pomp echter niet direct op de bodem. De meegezogen modder kan de werking van de pomp verstoren. Leg liever een baksteen op de bodem en zet daar de pomp op.
Buiten de vijver
Plaatsing van de pomp buiten het water vindt plaats in een zogenoemde pompschacht. De pomp moet hier worden geplaatst onder de grondwaterspiegel. Een zuig-en drukslang wordt met de pomp verbonden en moet uitkomen in de vijver. Zo kun je de pomp schoonmaken en onderhouden, zonder dat je hem uit het water hoeft te halen. De slangaansluiting op de waterleiding kan eventueel worden bedekt met stenen.
Oxydator
Een oxydator is een energiebesparend, milieuvriendelijk en praktisch alternatief voor de beluchtingspomp. Waterstof- en zuurstofdeeltjes worden door de katalysator in de oxydator gescheiden. Hierdoor komt pure zuurstof vrij, zonder het in het water aanwezige kooldioxide te verwijderen. Leg de oxydator in de vijver wanneer deze leeg is en weer gevuld moet worden. De pomp drijft hierna zelf aan het oppervlak.
Filtersysteem vijver
Om ervoor te zorgen dat het water in de vijver zuiver blijft kun je het beste een vijverfilter plaatsen. Zeker bij visvijvers is dit van belang, omdat de uitwerpselen de vijver kunnnen overbemesten en het evenwicht verstoren. Zo'n filtersysteem verwijdert niet alleen het grove vuil uit het water. Het verrijkt het water ook met zuurstof en brengt het nitraat- en stikstofgehalte in balans. Daarvoor moet de aan- en afvoer zo worden geplaatst, dat er een lichte stroming in de vijver ontstaat en het water optimaal kan worden gefilterd.
Vijverfilters zijn verkrijgbaar in verschillende uitvoeringen. Populair zijn de externe filters, die het water in meerdere fases reinigt en buiten de vijver geplaatst kunnen worden. Via een pomp zijn ze hiermee verbonden.
Je kunt ook een voorfilter aan de vijverpomp aansluiten. Dit zorgt dat de reinigingsinspanning van de pomp aanzienlijk verminderd. Deze kan worden geplaatst in de buurt van de vijverrand. De voorfilter kan zo eenvoudig gereinigd worden, zonder dat deze uit het water gehaald hoeft te worden.
Belangrijk
De spons die in een pomp gemonteerd is, is niet voldoende als filter! Deze is alleen bedoeld om grote afvaldeeltjes tegen te houden zodat de pomp niet verstopt raakt. Hij haalt echter geen algen, schadelijke stoffen en micro-organismen uit het water.
Vijver verwarmen
De vijver verwarmen heeft alleen zin wanneer je waardevol gekweekte vissen houdt, die niet binnenshuis kunnen overwinteren. Hiervoor heb je verwarmingselementen die je in de vijver kunt plaatsen. Er zijn zelfs hele verwarmingssystemen die door zonnecellen worden bediend. Laat je hiervoor door een vakman adviseren.
Uv-filter vijver
Dit apparaat bestraald door een buis stromend water met uv-licht, wat vuildeeltjes, algen en micro-organismen doodt. De resten daarvan worden er vervolgens uitgefilterd. Daarom moet de zuiveringsinstallatie altijd vóór het vijverfilter worden geschakeld. De uv-vijverfilter vermindert zo de belasting door ziektekiemen en de vertroebeling van het water in de vijver.
Overigens maakt het apparaat geen onderscheid tussen nuttige en schadelijke micro-organismen. Daarom is het belangrijk om de capaciteit van het apparaat af te stemmen op de waterinhoud en de hoeveelheid vissen. Als richtlijn geldt:
- Vijver zonder vissen: 0,5 - 1 watt per 1000 liter water
- Vijver met vissen: 3 watt per 1000 liter water
- Vijver met kois: 5 watt per 1000 liter water
Als de straling te sterk is, wordt het water veel te helder. Zo kunnen de zonnestralen diep doordringen in het water. Vissen en kikkers kunnen hierdoor verbranden. Een ander probleem is dat de micro-organismen die nuttig zijn voor de natuurlijke reiniging van het water nu ontbreken. Hierdoor is er weer meer kunstmatige reiniging nodig.
Als de capaciteit te gering is, kan de belasting door ziektekiemen voor de vissen te groot worden en hun immuunsysteem aantasten.
Het is heel normaal dat het water in de zomer een beetje troebeler is
Hou er rekening mee dat het water in de zomer een beetje troebel is. Dit is volkomen normaal. Het invallende licht kleurt alle in het water zwevende organische stofjes met chlorofyl. Dit geeft het water een groenbruine kleur. Laat de reiniging van het vijverwater aan de natuur over. We raden je wel aan hier af en toe licht te ondersteunen.
Vijverbeplanting
Wat is een vijver zonder beplanting? Wij helpen je bij het kiezen van de juiste vijverplanten. En waar je op moet letten? Dát lees je hier.
Vijverzones
Let bij het beplanten van de vijver op de verschillende vijverzones. Als je die kent, wordt de inrichting van je vijver een stuk makkelijker.
De juiste vijveraarde
Bij de keuze van vijveraarde is het belangrijk welke vijverplanten er in jouw vijver gaan leven. Wil je vijverplanten plaatsen met veel behoefte aan zuurstof, zoals waterlelie, zwanenbloem of waterweegbree, dan moet je voor het planten plantenmanden gebruiken. Je kunt de plantenmand vullen met vijveraarde of met een mengsel van vijveraarde en grind (6-8 mm). Om te voorkomen dat de vissen je vijveraarde opwervelen, moet je bovenop een laag met zand of fijn grind toevoegen.
In de zuurstofvormende zone heb je geen vijveraarde nodig, omdat de planten daar meestal geen wortels vormen.
Gebruik geen tuinaarde in de vijver
Tuinaarde heeft een hoog voedingsstofgehalte. Het is daarom niet geschikt voor de vijver, omdat dit de algengroei bevordert.
Vijverplanten plaatsen
Hieronder hebben we een aantal tips voor je verzameld die je helpen bij het beplanten van je vijver:
- Beplant je vijver het liefste tussen maart en juni, zodat de waterplanten bij milde temperaturen en veel zon optimaal kunnen groeien.
- Begin in de diepe waterzone en werk van daaruit richting de oever.
- Je kunt de vijverplanten het beste in plantenmanden of plantenzakken zetten, die gevuld zijn met vijveraarde of een mengsel van grind (6 tot 8 milimeter) en vijveraarde.
- Breng als ondergrond voor de plantenmanden een laag zand of fijn grind (6 tot 8 milimeter) aan.
- Laat de manden met de planten voor de diepere zones voorzichtig zakken en bedek ze met zand.
- Groepeer hoog groeiende planten als beplanting rond de vijver. In het eerste jaar zullen de planten nog niet zo sterk groeien. Maak je geen zorgen, dat is normaal.
- Voeg het eerste jaar nog geen drijvende planten toe. De andere planten hebben zoveel voedingsstoffen nodig dat voor hun drijvende broertjes onvoldoende voeding in het water achterblijft.
- Graaf de vijverplanten in zone 1 (de oeverzone) en zone 2 (de vochtige zone) in een laag grind, tot de plantenmand/plantzak niet meer zichtbaar is.
- Sterk woekerende planten moet je later telkens weer uitdunnen. Anders verdringen ze alle andere planten en groeit je vijver in de kortste keren helemaal dicht.
- Zorg ervoor dat de waterlelies voldoende ruimte krijgen om zich vrij te kunnen ontvouwen. Een paar soorten waterlelies hebben tot 3 vierkante meter nodig.
- Denk eraan dat de waarden voor de waterdiepte, die bij de waterplanten vermeld worden, de maximale waarden zijn. Graaf ze daarom liever iets minder diep dan aangegeven in.
Vijverplanten kiezen
Afhankelijk van de vijverzone zijn er een aantal praktische en decoratieve planten die je in je vijver kunt plaatsen. Hieronder vind je de populairste soorten.
Boterbloem
- Locatie: moeraszone. In de volle zon, aan de rand van beken en vijvers.
- Groei: de uitlopers van de boterbloem bereiken een hoogte van 1,5 meter en breiden zich tot maximaal 2 meter uit.
- Bloem: de decoratieve, beker-vormige, rijke gele bloemen van de boterbloem bereiken een diameter van maximaal 5 centimeter.
- Bladeren: de blauw-groene bladeren zijn smal en lansvormig.
Lidsteng
- Locatie: waterplantzone. Groeit zowel in de schaduw als in de zon. Een plantdiepte van 0 - 40 centimeter is aan te raden.
- Groei: de lidsteng is een zuurstofplant en heeft de neiging snel te gaan woekeren. Lidsteng vermenigvuldigd zich met uitlopers en ook afgerbroken delen kunnen wortelen. De plant wordt 15 - 90 centimeter hoog.
- Bloem: de lidsteng bloeit van mei tot augustus en heeft groene bloemen.
- Bladeren: de lijnvormige bladeren van de lidsteng staan in een krans van 6 - 12 bij elkaar en worden 0,5-2,5 centimeter lang en 3 milimeter breed.
Waterlelie
- Locatie: diep water zone. Zonnige plek van de vijver. De soorten hebben verschillende behoeften wat betreft waterdiepte.
- Groei: de waterlelie verspreid zich ongeveer 10-15 centimeter over het water.
- Bloem: lelie bloemen hebben een ongekende schoonheid. Je ziet de waterlelie, afhankelijk van het ras in verschillende rood-, roze-, lichtgeel- tot wittinten. De bloemen openen zich 's ochtends en sluiten zich bij zonsondergang.
- Bladeren: de schotelvormige, groene, licht bronskleurige bladeren drijven op het water.
Algeneters
Sommige planten of dieren zijn natuurlijke bestrijding tegen algen in de vijver.
Vijvervissen
In een vijver leeft zo het een en ander. Naast kikkers en insecten leven er ook talloze micro-organismen in het water van de vijver. De vijverbewonders die je zelf uit kunt kiezen zijn natuurlijk de vissen!
Vissen uitzetten
Let erop dat je vissen pas ongeveer na 6 weken in de vijver kunt uitzetten. Dan is namelijk het ecosysteem van de vijver stabiel.
Vissen vervuilen het water in principe niet (dat is afhankelijk van de grootte van de vijver en het aantal en soort vissen), maar als je ze veel voert, kan de vijver daardoor vervuild raken. Daarom moeten de vijvervissen zich bij voorkeur voeden met wat in de vijver te vinden is. Bovendien moet je genoeg slakken uitzetten - ongeveer 5 per vierkante meter wateroppervlak - aangezien dit eersteklas waterreinigers zijn. Kleine vijvers, vooral koi- en goudvisvijvers, kunnen overigens niet zonder filtersysteem.
Vissen voeren
Voeder de vissen bij! Vissen hechten, net als wij, waarde aan een evenwichtige voeding. In de natuur zorgen ze hier zelf voor. Wanneer je vijver niet volledig voldoet aan de natuurlijke omstandigheden moet je de vissen bijvoeren. Eenzijdige en onjuiste voeding zorgt voor ziekten zoals darmontsteking, vervette lever, stress en een verzwakt immuunsysteem. Visvoer moet de volgende voedingsstoffen in voldoende mate bevatten:
- Proteïnen (eiwitten): voor de groei en energieverzorging. 12 van de in proteïnen aanwezige aminozuren zijn essentieel voor vissen. Die kunnen ze opnemen via andere vissen en planten.
- Vetten: voor de groei, gezondheid, kleur en stofwisseling van de vissen. Vetten kunnen goed uit andere, in het water levende dieren, gehaald worden (watervlooien).
- Koolhydraten: zetmeel, cellulose en suiker zijn de belangrijkste koolhydraten. In visvoer zijn ze verhit geweest, zodat de vissen ze gemakkelijker kunnen opnemen dan in de rauwe vorm in delen van planten.
- Vitamines en mineralen: voor het immuunsysteem en de stofwisseling. Een tekort aan deze twee stoffen kan schade aanrichten aan het lichaam van de vis.
Goed voer heeft een prijs, dat geldt ook voor droogvoer. Visvoer moet vacuüm verpakt zijn en een goed sluitend deksel hebben.
Verschillende vissen – verschillende behoeften
Verschillende vissen hebben voer nodig dat is afgestemd op hun manier van leven en voeden.
- Vissen die op de bodem van de vijver leven hebben voedsel nodig wat snel naar beneden zinkt, anders bestaat de mogelijkheid dat de andere vissen het al hebben opgegeten.
- Vissen die aan de oppervlakte leven willen daar ook eten. Dit voedsel moet dus een tijdje kunnen drijven.
- Levend voedsel biedt in zijn natuurlijke vorm veel stoffen die vissen nodig hebben. Veel vissen hebben plezier in het zoeken naar en jagen op wormen in de modder. Levend voedsel moet vers en koel worden opgeborgen. Koop geen bedorven of afgestorven voer!
Vijverdecoratie
De techniek in de vijver is op orde. Je planten zijn geplaatst en ook je vissen hebben een plekje in de vijver gekregen. Toch kan het best een uitdaging zijn om je vijver sfeervol te maken met decoratie.
Hou in je achterhoofd dat vijverplanten en oeverplanten nog gaan groeien of woekeren. De groei hiervan heeft tijd nodig. Vind je jouw vijver alsnog erg kaal? Dan kun je jouw vijver inrichten met decoratie en accessoires.
Met de volgende accessoires kun je jouw vijver inrichten:
- Decoratiefiguren zoals kunsteendjes, kunstreigers of kunstbloemen. Wie weet helpen kunstdieren zelfs om de kat bij je vissen vandaan te houden!
- Met waterornamenten kun je je vijver veel aankleding geven. Er zijn bijvoorbeeld strakke varianten van roestvrijstaal. Wil je het meer natuurlijk laten lijken, dan kun je meer voor rotsvormige decoratie in je vijver gaan.
- Plaats tuinbeelden langs je vijver. Let op! Niet ieder beeld kan goed tegen vocht. Houd er dus rekening mee dat er schade of slijtage kan ontstaan wanneer een beeld in aanraking komt met vocht.
Vijververlichting plaatsen
Om meer sfeer te creëren bij je vijver of om jouw prachtige vijver in de spotlights te zetten, kun je verlichting aanbrengen! Dit kan eenvoudig langs de rand van de vijver. Maar wat dacht je van onderwaterverlichting? Belangrijk bij de aanschaf van vijververlichting is dat het goed waterdicht moet zijn. Daarom moet de IP-waarde minimaal 68 zijn. Dit houdt in dat het stof- en drukwaterdicht is.
Bij sfeer en verlichting hoef je niet alleen te denken aan vijververlichting. Indirecte verlichting kun je ook creëren met windlichten of fakkels langs de vijveroever.
