Beitelen heeft een lange geschiedenis. Al duizenden jaren geleden gebruikten vakmensen hamer en beitel om steen, botten en hout te bewerken. Tegenwoordig kun je niet alleen met die materialen werken, maar ook met metaal en moderne bouwmaterialen zoals beton. Hoewel handwerk nog steeds populair is, vooral onder kunstenaars, wordt het meeste beitelwerk nu elektrisch gedaan.

Technieken zoals hakken, splijten, vermorzelen en verbrijzelen klinken misschien heftig, maar ze werken super goed. Met de juiste beitel kom je moeiteloos door bouwmaterialen heen. Je kunt inkepingen maken, uitsparingen creëren en randen schoonmaken, allemaal met het juiste gereedschap in hand.

Hout en metaal bewerken gaat meestal gepaard met het weghalen van materiaal in de vorm van spaanders, terwijl je bij steenbeitelen geen spaanders hebt. Voor elke klus is er wel een beitel. Welke beitel je waarvoor gebruikt? Hieronder lees je meer.

Concreet kan dat er zo uitzien: wil je bijvoorbeeld je keuken of badkamer opfrissen met nieuwe tegels, dan moet je meestal eerst afscheid nemen van de oude. Er is geen betere manier om tegels te verwijderen dan met hamer en beitel. Misschien moeten ook de muren in je kamer eraan geloven, als het oude pleisterwerk verwijderd moet worden. Mooie, gladde wanden krijg je immers niet zomaar. Of misschien wil je losse elektriciteitskabels in een muur wegwerken of een waterleiding leggen.

Over muren gesproken: als de constructie het toelaat, kun je zelfs complete doorgangen maken en zo nieuwe openingen creëren, waardoor je bijvoorbeeld twee kamers met elkaar verbindt. Met een beitel kun je ook hardnekkige verbindingen van werkstukken losmaken: verroeste schroeven of klinknagels wrik je er namelijk eenvoudig mee uit. In huis en tuin kun je harde grond losmaken met een beitel. En als je een artistieke inslag hebt, kun je de hamer ter hand nemen en je eigen creaties in steen beitelen. Samen met een draaibank kun je van hout ware kunstwerken maken, zoals gedraaide tafel- of stoelpoten, helemaal naar jouw smaak.

De lijst met verschillende beitels is lang! Dat is maar goed ook, want zo kun je altijd de juiste kiezen voor jouw project.

De vorm, het uiterlijk en niet in de laatste plaats de naam van een beitel geven vaak al aan waarvoor deze bedoeld is. Zo beantwoordt de vraag met welke beitel je tegels kunt verwijderen zichzelf: met een tegelbeitel.

De grondspijkerdrijver valt ook onder de categorie van de zelfverklarende gereedschappen. Deze wordt bijvoorbeeld gebruikt bij bliksemafleiders. Even duidelijk is het gebruik van de asfaltbeitel, waarmee je extra harde grond en asfalt kunt doorbreken. Bij het renoveren van de oppervlakte van asfalt komt hij ook goed van pas. Voor beton is hij echter niet geschikt.

Voor harde bouwmaterialen en metselwerk gebruik je het beste een puntbeitel. Hiermee kun je in beton beitelen en zware sloopwerkzaamheden uitvoeren. Door zijn spitse punt is zijn gerichte slagkracht vrijwel ongeëvenaard. Kortom, overal waar geconcentreerde kracht nodig is, komt de puntbeitel van pas.

Grijp naar de holle beitel als je sleuven of kanalen wilt trekken. Dit kan voor een gas- of waterleiding zijn, maar uiteraard ook voor elektrische leidingen. Hij kan verschillende, zelfs harde bouwmaterialen zoals beton aan. Wat bijzonder handig is, is dat je door zijn lichte kromming de kanaaldiepte constant kunt houden. Een kanaalbeitel is geschikt voor zachtere bouwmaterialen. Uitgerust met vleugels zorgt hij voor een dieptelimiet bij het uitgraven van de kanaal in het metselwerk.

Pleisterwerk verwijderen is een zweterige klus, waarbij de platte beitel je uitstekend helpt. Dankzij zijn brede snijkant kun je er gericht en effectief mee werken; de platte beitel is ook ideaal voor het markeren van metselwerk dat verwijderd moet worden, ook wel 'omranden' genoemd. Bovendien is hij perfect geschikt om in metaal te beitelen. De spadebeitel is ook zeer effectief bij het verwijderen van pleisterwerk, vooral bij grote oppervlakken. Je zult hebben opgemerkt dat verschillende beitels voor dezelfde werkzaamheden geschikt zijn. Zo kun je de spadebeitel ook gebruiken om tegels, dekvloer of pleisterwerk te verwijderen.

Weet je welke beitel je voor je project nodig hebt? Dan hoef je alleen nog maar de juiste opname te kiezen. Maar wat is een opname eigenlijk? En waarom zijn er verschillende types? We leggen het uit!

Met pure spierkracht en hamer worden beitels tegenwoordig zelden meer gebruikt. Niet alleen is het gebruik van opnames lichter, maar vooral effectiever. Je gebruikt de opname in combinatie met een boorhamer, een boor- of klopboormachine. Klassiek worden hier beitels met een zeshoekige schacht gebruikt. Ongeacht de diameter worden ze in de boorhouderspanning vastgezet.

Als je je opzetstukken niet vaak hoeft te wisselen, is dat prima. Anders raden we machines met speciale spansystemen aan. Het eerste insteeksysteem kwam in de jaren 1960 op de markt: Met de zogenaamde TC-opname van Hilti konden boren en beitels snel en zonder gereedschap worden gewisseld. Op basis daarvan ontwikkelde Bosch het “Special-Direct-System,” kortweg SDS: een speciaal boorschachtsysteem voor slagende of draaiende elektrische gereedschappen. Daarmee werd ook een optimale krachtoverbrenging verzekerd. In 1975 werd het verder ontwikkeld onder de naam SDS Plus met een schachtdiameter van 10 mm.

Niemand houdt van slijtage, ook gereedschap niet. Daarom moeten ook gereedschappen regelmatig worden onderhouden, specifieker gezegd, gesmeerd worden. Welk smeermiddel je gebruikt, hangt voornamelijk af van het advies van de fabrikant. Als er geen specifieke aanbevelingen in de handleiding staan, laat dan je portemonnee beslissen. Gewoonlijk volstaat uierzalf, maar er is ook speciaal beitelvet beschikbaar. Dompel de schacht van je beitel eenvoudig in het vet voordat deze in de boorkop wordt geplaatst.

Bij langdurig gebruik is het verstandig om tussendoor te controleren of de schacht droog is. Zo ja, herhaal dan gewoon het smeerproces.