Als je de veiligheidsmaatregelen naleeft, is werken met een kettingzaag niet gevaarlijk. Volg onze tips om op een veilige manier te kunnen zagen!

• Houd de kettingzaag nooit boven je hoofd.
• Zorg ervoor dat het gezaagde hout veilig wordt opgeslagen.
• Zorg ervoor dat je altijd stevig op de grond staat, een blokkerende zaag kan je gemakkelijk uit je balans brengen en je laten vallen.
• Let er bij het zagen op dat niemand zich in de gevarenzone bevindt!
• Houd de kettingzaag met beide handen stevig vast aan de handgrepen.
• Draag bij het zagen een complete beschermende uitrusting.
• Een veiligheidshelm beschermt je tegen naar beneden vallende takken. De geïntegreerde gehoor- en gezichtsbescherming dempt geluid en houdt zaagsel, splinters en opzwepende takken weg. Let erop dat de helmcombinatie niet beschadigd is en vervang de helm als hij een slag heeft gekregen! Vervang de helm na maximaal vijf jaar!
• Bescherm jezelf met een zaagbeschermende broek. Deze broek heeft in de voorkant van je benen tot aan je kruis snijbeschermingen.
• Draag een jas met snijbescherming bij de schouders en armen.
• Draag veiligheidsschoenen met stalen neuzen. Enkelbescherming en snijbescherming beveiligen tegen naar beneden vallende takken en snijverwondingen.
• Veiligheidshandschoenen beschermen tegen verwonding van je handen en houden bovendien vuil, kou en natheid tegen.

• Voordat je kunt zagen in een omgehaalde boom moet de stam gesnoeid worden. Dit kan het beste met een kettingzaag voorzien van een klein zwaard of met een bosbijl. De keuze hiervoor is afhankelijk van de dikte van de takken.
• Om het hout nu te kunnen bewerken, moet je eerst de stam zagen. Daarna kun je de afzonderlijke stukken gaan kloven.
• Om de stam te kunnen zagen moet deze eerst boven de grond liggen. In het ideaalste geval is de stam op een andere boomstronk gevallen, maar dit gebeurt niet altijd. In dat geval moet je het anders oplossen.
• Meestal zaag je stukken van ongeveer een meter lang. Ze kunnen dan goed bewerkt worden met de houtklover. Je kunt de stam ook in stukken zagen die precies in de haard passen. Als je een circelzaag hebt kun je dit ook later doen.
• Vooral als het stuk hout groot is, moet je hem in tweeën zagen. Als je in de stam zelf gaat zagen dan kan de kettingzaag vast komen te zitten. Daarom is het handig om een wig te hebben.

Een hakbijl is niet alleen kleiner en lichter dan de kloofbijl, met een beetje oefening kan er zelfs met één hand worden gehakt! Een hakbijl gebruik je voor fijner werk, bijvoorbeeld als je kleinere stukken hout wilt splijten, of takken wilt verwijderen.

Afhankelijk van het doel heb je verschillende bijlen nodig. De vorm van de kop is bepalend, die wordt overigens aan een houten handvat of steel bevestigd.

Om veilig en effectief hout te hakken is een stabiel oppervlak nodig. Het beste is om een hakblok te hebben dat ongeveer op kniehoogte staat.

De makkelijkste manier om een stuk hout te kloven is van bovenaf. Zet het hakblok zo ver mogelijk van je af. Als je dan mis slaat, raakt de bijl het hakblok in plaats van je been.

Houd het handvat van de bijl met gestrekte armen aan het uiteinde vast. Hierdoor creeër je meer kracht en bovendien is het veiliger. Sta je te ver van het hakblok af? Zet dan een stap dichterbij en hou je armpositie zoals het was. Het beste is als de steel van de bijl horizontaal is wanneer hij het hout raakt.

De kloofkracht en de klooflengte zijn twee belangrijke prestatie-indicatoren. Bij het uitzoeken van een kloofmachine is het belangrijk om eerst vast te stellen waarvoor je de machine wilt gebruiken. Op basis daarvan kun je bepalen hoe groot de klooflengte en hoe sterk de kloofkracht moet zijn.

Klooflengte
De maat waarin de maximale snijlengte wordt aangegeven die een kloofmachine kan kloven, wordt de klooflengte genoemd. Bij standaard machines ligt deze maat tussen de 55 en 110 cm. In de bosbouw worden kloofmachines gebruikt waarmee stammen met een diameter van maximaal 32 cm gezaagd kunnen worden. Vervolgens kan deze op een bloklengte van 25 cm tot 50 cm gekloofd worden.

Kloofkracht
Een andere belangrijke maatstaaf voor houtkloofmachines is de kloofkracht. Deze geldt als maat voor de kracht van de machine en wordt over het algemeen in tonnen (t) aangegeven. De kloofkracht van de machines variëren van 4t voor het maken van haardhout voor houtkachels tot professionele kloofmachines met een kloofkracht van 40t.

Hoeveel kloofkracht een apparaat nodig heeft, hangt af van allerlei elementen, zoals:

• houtsoort,
• houtlengte,
• diameter van de stammen,
• droogheid van het hout.

Voor particulieren die makkelijk werken belangrijker vinden dan hoge snelheid, is de algemene regel dat een kloofkracht van vijf tot zes ton voldoende is. Dit geldt wel voor de verwerking van zachte houtsoorten, zoals sparren of dennen. Als je voornamelijk beuken- en eikenhout wilt kloven kan je beter een apparaat kiezen uit een hogere klasse (7,5 tot 9 ton).

Voordat je begint met kloven moet je ervoor zorgen dat de machine een vlakke ondergrond heeft waar hij stabiel op kan staan. De kloofmachine mag niet in de buurt van breekbare voorwerpen worden gebruikt.

De houtklover wordt door één persoon gebruikt.

• De meeste kloofmachines zijn tegenwoordig uitgerust met tweehandsbediening. Daarbij gaat het kloofgereedschap pas omlaag als de gebruiker beide bedieningshendels tegelijkertijd naar beneden drukt.
  
• Elektrische startzekeringen voorkomen dat het apparaat vanzelf start, bijvoorbeeld na een stroomuitval.
• In principe mag slechts één persoon de kloofmachine bedienen. Anderen moeten goed afstand houden, want rondvliegende stukken hout kunnen verwondingen veroorzaken. Kinderen mogen níet in de buurt komen van kloofmachines!
• Let er bij het plaatsen van hout op dat alleen vers hout dwars gekloofd mag worden. Als droog hout namelijk dwars wordt gekloofd, kan het versplinteren; deze splinters kunnen meer dan vijf meter ver vliegen en verwondingen veroorzaken.
  
• Als de kloofmachine niet vanzelf de houtsnippers afzuigt, moet je het apparaat regelmatig schoonmaken. Bij kloofmachines met afzuiger moet je erop letten dat de afzuiger ook altijd goed werkt.
• Tijdens het werken met kloofmachines moet werkkleding en persoonlijke bescherming altijd worden gedragen. Een veiligheidsbril, een veiligheidshelm, werkhandschoenen en veiligheidsschoenen zijn hierbij bijzonder belangrijk.

Houd het hout altijd droog! Dit is het belangrijkste criterium voor de opslag van haardhout. Het vochtgehalte hangt af van de houtsoort, het seizoen en andere omstandigheden. Er geldt één vuistregel.

Om het brandhout goed te laten drogen zijn deze drie factoren van belang:

• goede zonnestraling,
• voldoende luchttoevoer,
• beschutting tegen regen en andere weersinvloeden.

Er zijn verschillende mogelijkheden hoe en waar je je brandhout kunt opslaan. Voorbeelden hiervan zijn:

• Een vrijstaande stapel die beschermd is tegen vocht. Bijvoorbeeld door bovenop een zeil te leggen. Ook kun je ervoor zorgen dat de houtstapel op een europallet, stenen of ruw hout wordt geplaatst. Dit beschermt het hout van het vocht dat in de grond zit.
• Een stapel hout die onder een afdakje wordt opgeslagen.
• Een speciale manier van stapelen. De cilindervormige stammen worden beschermd tegen regen met een dak van houten dakpannen.
• Naast de muur van een huis gestapeld. Het beste is om zuidkant van het huis hievoor te gebruiken. Om de houtstapel goed te laten ventileren moet het minimaal 10-15 cm van de muur van het huis af staan.
• Een speciale haardhoutopslag. Dit is ook een geschikte plek om je haardhout op te slaan.

Als het hout buiten wordt opgeslagen droogt het op natuurlijke wijze in de zon en de wind. Hoelang het hout er precies over doet om te drogen is vaak een punt van discussie. Uiteindelijk is de doorslaggevende factor altijd dat het optimale vochtgehalte minder dan 20% moet zijn. Als het hout deze waarde heeft bereikt geeft het een optimaal brandresultaat.

Hout mag niet langer dan 4 jaar worden opgeslagen. Doe je dit wel, dan bestaat de kans dat de gassen in het hout zullen vervliegen. Ook wordt het hout na die tijd veel minder geschikt om mee te stoken.

De optimale opslag is één ding, maar naast het beschermen van je haardhout moet je er ook voor zorgen dat het hout veilig gestapeld is. Hier zijn enkele punten waar je rekening bij moet houden met het stapelen van jouw haardhout:

• Bewaar het hout altijd met de schors naar beneden zodat de stammen niet rotten.
• De smalle kant moet op de wind gericht zijn, zo krijgt vocht minder kans om zich tussen het hout te nestelen.
• Leg de houtblokken in de onderste rij op een kleine afstand naast elkaar. Hierdoor kan het hout goed ventileren en drogen.
  
• In de tweede rij begin je weer vooraan, maar nu leg je de boomstammen kruislings. Op deze manier vul je de hele rij.
• Hierna wissel je af. Één rij leg je overdwars en de andere rij leg je in de lengte. Het hout ligt nu geschikt. Dit zorgt ervoor dat de houtstapel stabiel en veilig is.